Başkalaşım terimi bazı böcek ve kurbağaların yumurtalarından çıktıktan sonra uğradıkları yapısal değişiklikler şeklinde kısaca tanımlanabilir. Yaşanan bu yapısal değişiklikler sayesinde yumurtadan çıktıktan sonraki yapısı onu dünyaya getiren ana canlıya benzer. Bu bir süreç olarak tanımlanabilir. Bu süre ise kurbağa ve böceklerin yumurtadan çıktıkları andan itibaren başlar. Ve süreç bu canlının ana canlıya benzediği an itibarı ile son bulur.
Başkalaşım geçirerek ana canlıya benzeyen hayvanlar 6 gruba ayrılarak incelenmektedir. Bu gruplar sırası ile kurbağalar, eklem bacaklılar, süngerler, mercanlar, yumuşakçalar ve derisi dikenlilerdir.
Kurbağaların başkalaşım süreci
Başkalaşım geçiren hayvanlar denilince belki de akla gelen ilk hayvan türü kurbağalardır. Yumurtadan çıktıkları ilk anda su içerisinde bulunur ve kurbağadan daha çok bir balığa benzer. Kurbağanın balığa benzeyen bu formuna iribaş da denilmektedir. Tamamen su hayatına adapte olan iribaşlar, su içerisinde solungaç solunumu yaparlar. İlk birkaç hafta otçul olan bu canlılar yüzgeçlerini kullanarak hareket ederler. İribaş zaman içerisinde gelişir ve önce arka bacakları daha sonra ise ön bacakları çıkar. Ön bacakları da çıkan iribaşın kuyruğu kaybolur ve bu şekilde genç kurbağa oluşur. Kurbağa 4 bacağı ile hareket eden ve etçil bir hayvan olur. Başkalaşım ile kara hayvanı olan kurbağa akciğer solunumu yapar.
Eklem bacaklılar
Bu canlıların vücutlarında bulunan kitin isimli madde, oldukça sert ve dayanıklıdır. Dayanıklı ve sert olan bu madde vücuda diklik verir. Vücutlarında dış iskelet ismi verilen bir yapı vardır. Bu yapı vücuttaki halkaların ve deri kıvrımlarının bir araya eklenmesi ile meydana gelir. Böcekler grubuna dahil edilen eklem bacaklılar başkalaşım geçiren canlılara arasındadır ve yumurta ile çoğalırlar. Yumurtadan çıkan ilk canlı haline larva denir. Larvanın başkalaşım süreci içerisindeki uyku haline ise pupa denilmektedir. Pupa dönemi çanlıların türüne göre farklılaşır. Bu duruma örnek verilecek olursa karasinek kabukta, ipek böceği ise salgıladığı ipek sayesinde yaptığı koza içerisinde bu süreci geçirir.
Eklem bacaklılar dört gruba ayrılmaktadır. Böcekler, kabuklular, örümcekler ve çok ayaklılar şeklinde sıralanan gruplarda birden fazla canlı bulunmaktadır. Böcekler grubunda bulunan hayvanlara arı, karasinek, bit, pire, sivrisinek, kene, çekirge, hamam böceği ve taht kurusu örnek verilebilir. Kabuklular grubuna verilecek örnekler yengeç ve karides olmakla beraber örümcekler grubunda akrep ve örümcek bulunmaktadır. Eklem bacaklıların son grubu olan çok ayaklılara ise çıyan ve kırkayak örnek verilebilir.
